Inflacja w Polsce jest obecnie jednym z głównych tematów dyskusji wśród ekonomistów, przedsiębiorców i konsumentów. Jej wzrost wykracza poza założenia Narodowego Banku Polskiego (NBP) i stawia pytanie: co dalej z cenami? Aby odpowiedzieć na to pytanie, przyjrzyjmy się bliżej danym, analizom oraz prognozom.
Aktualny stan inflacji w Polsce
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), inflacja w lipcu 2024 roku wyniosła 4,2 proc., co oznacza znaczące przyspieszenie w porównaniu z 2,8 proc. w czerwcu. Wzrost ten jest czwartym z rzędu i według ekonomistów będzie się utrzymywał na podwyższonym poziomie przynajmniej do połowy przyszłego roku. Najmocniej podrożała energia elektryczna (o prawie jedną piątą) oraz gaz (o 16,8 proc.), co w dużej mierze wpłynęło na wzrost wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI).
Żywność również nie uchroniła się przed podwyżkami. Choć średni wzrost cen w tej kategorii wyniósł 3,2 proc., niektóre popularne produkty, takie jak pieczywo, masło czy owoce, zdrożały o 5 proc. Ceny usług zdrowotnych, ubezpieczeń czy turystyki zagranicznej także znacznie wzrosły.
Inflacja- Prognozy i perspektywy
Ekonomiści z różnych instytucji przewidują, że inflacja konsumencka pozostanie na podwyższonym poziomie przez cały 2024 rok. Ta tendencja do wzrostu ma się utrzymać w 2025 roku. Według ekonomistów ING Banku Śląskiego, wskaźnik CPI utrzyma się w okolicach 4-4,5 proc.. Jednocześnie, szczyt inflacyjny przypadnie na początek 2025 roku, kiedy to inflacja może osiągnąć nawet 6 proc.
NBP w swojej projekcji inflacyjnej na lipiec 2024 roku wskazuje, że inflacja konsumencka w 2024 roku wyniesie 3,7 proc., w 2025 roku 5,2 proc., a w 2026 roku obniży się do 2,7 proc. NBP zwraca uwagę na wpływ zmian legislacyjnych, takich jak przywrócenie 5-procentowej stawki VAT na podstawowe produkty żywnościowe, które będą dodatkowo napędzać inflację w najbliższych latach.
Czynniki wpływające na inflację
Wśród głównych czynników wpływających na inflację w Polsce wymienia się:
- Ceny energii: Podwyżki cen energii elektrycznej i gazu mają istotny wpływ na ogólny wzrost cen. Te podwyżki są częściowo spowodowane odmrożeniem cen energii dla gospodarstw domowych oraz wzrostem cen surowców na rynkach światowych .
- Płace i presja popytowa: Ożywienie gospodarcze oraz presja płacowa przekładają się na inflację bazową, która utrzymuje się na wysokim poziomie. Wzrost wynagrodzeń i niskie bezrobocie dodatkowo stymulują popyt konsumencki, co prowadzi do wzrostu cen towarów i usług .
- Warunki atmosferyczne: Niekorzystne warunki pogodowe wpływają na krajowe ceny owoców i warzyw, co z kolei przekłada się na wzrost cen żywności.
Inflacja – Skutki dla polityki pieniężnej
Aktualny poziom inflacji i perspektywy jej wzrostu mają bezpośredni wpływ na politykę pieniężną prowadzoną przez Radę Polityki Pieniężnej (RPP). Ekonomiści zgodnie przewidują, że utrzymanie wysokiej inflacji uniemożliwi RPP złagodzenie polityki pieniężnej w najbliższym czasie. Stopy procentowe najprawdopodobniej pozostaną na obecnym poziomie do połowy 2025 roku, kiedy to inflacja zacznie powoli spadać .
Zdaniem specjalistów, obniżki stóp procentowych mogą nastąpić dopiero w drugiej połowie 2025 roku. Wtedy to inflacja wyraźnie spadnie, a niepewność związana z regulacjami cen energii zostanie rozwiązana. Prognozy te sugerują, że cykl obniżek stóp będzie kontynuowany również w 2026 roku.
Podsumowanie
Inflacja w Polsce, napędzana głównie przez wzrost cen energii i żywności, będzie prawdopodobnie utrzymywać się na wysokim poziomie w najbliższych latach. Decyzje polityczne dotyczące cen energii oraz warunki atmosferyczne będą miały kluczowe znaczenie dla dalszego kształtowania się inflacji. Wysoki poziom inflacji utrudni RPP złagodzenie polityki pieniężnej. Oznacza to, że konsumenci i przedsiębiorstwa będą musieli liczyć się z wyższymi kosztami finansowania przez dłuższy czas.
Jednakże, zgodnie z projekcjami NBP, w perspektywie do 2026 roku inflacja powinna się stopniowo obniżać. Pozwoli to na powrót do bardziej stabilnych cen. Oczywiście, wiele zależy od czynników zewnętrznych, takich jak sytuacja na rynkach surowców czy polityka międzynarodowa. Mogą one w dalszym ciągu wpływać na poziom inflacji w Polsce.